১৯ মে’ ২০২৩ শুকুৰবাৰে ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে(RBI) ঘোষণা কৰে যে ২০০০টকীয়া নোটৰ প্ৰচলন বন্ধ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছে।
এই খবৰ প্ৰচাৰ হোৱাৰ পাছত বহুতে যিটোক “বিমুদ্ৰাকৰণ ২.০” বুলি অভিহিত কৰিছে। ইয়াৰ পাছত এই সিদ্ধান্তই জনসাধাৰণৰ মাজত এক উত্তেজনাৰ লগতে চ’ছিয়েল মিডিয়াত হাস্যৰসাত্মক আলোচনাৰো সৃষ্টি কৰিছে। তদুপৰি বহুতৰ বাবে ই এক অনিশ্চয়তাৰ কাৰণো সৃষ্টি কৰিছে।
এই লেখাটোত আমি আৰ বি আইয়ে লোৱা প্ৰকৃত সিদ্ধান্ত আৰু এই পদক্ষেপৰ আঁৰৰ যুক্তিৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিম। আমিও জানিবলৈ চেষ্টা কৰোঁ যে বৰ্তমানৰ ২,০০০টকীয়া নোটখনৰ কি হ’ব।
সিদ্ধান্তটো আচলতে কি?
২০০০ মূল্যৰ বেংকনোটখন প্ৰচলনৰ পৰা প্ৰত্যাহাৰ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছে আৰ বি আইয়ে। আৰ বি আই(RBI)ৰ নিৰ্দেশত বেংকসমূহক তৎকালীনভাৱে কাৰ্যকৰী হোৱাকৈ ২০০০ টকাৰ নোট প্ৰদান কৰা বন্ধ কৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হৈছে।
আইনী মুল্য হিচাপে গণ্য কৰা হ’ব। অৰ্থাৎ আপুনি এই নোটসমূহ নিৰ্দিষ্ট সময়সীমাৰ ভিতৰত বিনিময় অথবা বেংকত জমা কৰিব পাৰিব।
আৰ বি আইৰ মতে, ‘ক্লিন নোট পলিচি’ অনুসৰি ২০০০টকাৰ নোট প্ৰচলনৰ পৰা প্ৰত্যাহাৰ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছে ।
২০০০টকাৰ নোট কিয় বন্ধ কৰা হৈছে?
বিমুদ্ৰাকৰণৰ ঐতিহাসিক সিদ্ধান্তৰ পাছত ২০১৬ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত ২০০০ টকাৰ নোট প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল। ২০০০ টকাৰ নোটৰ লক্ষ্য আছিল সেই সময়ছোৱাত অৰ্থনীতিৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰিব পৰাকৈ ক্ষীপ্ৰতাৰে পৰ্যাপ্ত মুদ্ৰা প্ৰদান কৰা।
কিন্তু সময়ৰ লগে লগে অন্যান্য মূল্যৰ পৰ্যাপ্ত নোট উপলব্ধ কৰা হ’ল, আৰু ২০১৮-১৯ চনত ২,০০০ নোটৰ ছপা বন্ধ কৰা হ’ল।
২০০০ টকাৰ নোটৰ প্ৰায় 89% ২০১৭ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ আগতে জাৰি কৰা হৈছিল, অৰ্থাৎ ইয়াৰ আশা কৰা মতে ৪-৫ বছৰৰ আয়ুস শেষ হোৱাৰ ওচৰ চাপিছে। লেনদেনৰ বাবে অন্যান্য মূল্যৰ বেংকনোটসমুহ পৰ্যাপ্ত মজুত আছে।
যিহেতু ২০০০ টকাৰ নোট প্ৰৱৰ্তনৰ উদ্দেশ্য পূৰণ হৈছে, আৰু আন পৰ্যাপ্ত মূল্যৰ মূল্য উপলব্ধ, গতিকে আৰবিআইয়ে ২০০০ টকাৰ নোট প্ৰচলনৰ পৰা প্ৰত্যাহাৰ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছে।
২০০০ টকাৰ নোট ব্যৱহাৰ হ’বনে?
বহু লোকে হয়তো ভাবিব পাৰে যে ২০০০টকীয়া নোটখনৰ আইনী মূল্য শেষ হৈ যাব। কিন্তু সেয়া সত্য নহয়। তথ্য আৰু সম্প্ৰচাৰ মন্ত্ৰালয়ে(Ministry of Information and broadcasting) জানিবলৈ দিছে যে ২০০০ টকাৰ নোটৰ আইনী মূল্যৰ মৰ্যাদা অক্ষত থাকিব। নিয়মীয়া লেনদেনৰ বাবে ২০০০ টকাৰ নোট ব্যৱহাৰ কৰি থাকিব পাৰে আৰু লেনদেনত গ্ৰহণ কৰিব পাৰে।
কিন্তু ২০২৩ চনৰ ৩০ ছেপ্টেম্বৰৰ ভিতৰত ২০০০ টকাৰ বেংকনোট জমা বা বিনিময় কৰাটো বাঞ্ছনীয়।
আপুনি যিকোনো বেংকৰ শাখাত জমা বা কম মূল্যৰ নোটত ইয়াক বিনিময় কৰিব পাৰে। ২৩ মে’ৰ পৰা সকলো বেংকে ২০০০ টকাৰ নোট জমা বা বিনিময়ৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব।
২০০০ টকাৰ নোট জমা কৰাৰ পৰিমানৰ সীমা কিমান?
বেংক একাউণ্টত ২০০০ টকাৰ নোট জমা কৰাৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট সীমা আৰোপ কৰা হোৱা নাই। আপুনি এই বেংকনোটসমূহ কোনো নিষেধাজ্ঞা অবিহনে আপোনাৰ একাউণ্টত জমা কৰিব পাৰে, যেতিয়ালৈকে ই আপোনাৰ গ্ৰাহকক জানক (KYC) নীতি আৰু অন্যান্য প্ৰাসংগিক বিধিগত বা নিয়ন্ত্ৰণমূলক প্ৰয়োজনীয়তাসমূহ অনুসৰণ কৰে।
২০০০ টকাৰ নোটৰ বিনিময়ৰ পৰিমান সীমা কিমান?
২০০০ টকাৰ নোটৰ বিনিময়ৰ সীমা আছে। এটা লেনদেনত আপুনি মাত্ৰ ২০,০০০ টকাৰ সৰ্বোচ্চ সীমালৈকেহে বিনিময় কৰিব পাৰিব।
অৰ্থাৎ প্ৰতিটো লেনদেনত কম মূল্যৰ নোট (৫০০, ২০০, ১০০, ৫০ ইত্যাদি)ৰ সৈতে সৰ্বাধিক ১০ খন ২,০০০টকাৰ নোট বিনিময় কৰিব পাৰিব। যদি ২০০০ টকাৰ নোটৰ মুঠ মূল্যই এই সীমা অতিক্ৰম কৰে তেন্তে বিনিময় সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ একাধিক লেনদেন কৰিব পাৰি।
বি:দ্ৰ: আপুনি যিকোনো পৰিমাণৰ ২০০০ টকাৰ বেংকনোট আপোনাৰ বেংক একাউণ্টত কোনো বাধা নোহোৱাকৈ জমা কৰিব পাৰিব। কিন্তু যেতিয়া সেইবোৰ অন্য মূল্যৰ সৈতে বিনিময় কৰাৰ কথা আহে, তেতিয়া আপুনি এটা লেনদেনত সৰ্বোচ্চ মূল্য ২০,০০০লৈ ২০০০ টকাৰ নোট বিনিময় কৰিব পাৰে।
৩০ ছেপ্টেম্বৰৰ আগতে যদি ২,০০০ টকাৰ নোট জমা দিয়া নহয় তেন্তে কি হ’ব?
৩০ ছেপ্টেম্বৰৰ পূৰ্বে ২০০০ টকীয়া বেংকনোট বিনিময় বা জমা নকৰিলে কি হ’ব সেই সম্পৰ্কে বৰ্তমানলৈকে কোনো চৰকাৰী নিৰ্দেশনা নাই।
নিৰ্দিষ্ট সময়সীমাৰ ভিতৰত বিনিময় বা জমা নোহোৱা ২০০০টকাৰ নোটৰ সন্দৰ্ভত আৰ বি আইয়ে অতিৰিক্ত নিৰ্দেশনা জাৰি কৰিব পাৰে বা নিৰ্দেশনা দিব পাৰে।
অৱশ্যে এএনআই(ANI)য়ে উল্লেখ কৰিছে যে ২০০০ টকাৰ নোটে ৩০ ছেপ্টেম্বৰৰ পিছতো নিজৰ আইনী লেনদেনৰ মৰ্যাদা বজাই ৰাখিব ।
কেন্দ্ৰীয় বেংকৰ মতে এই নোটসমূহ বেংকত জমা/বিনিময় কৰিবলৈ চাৰি মাহৰ সময় যথেষ্ট। ই মানুহক ৩০ ছেপ্টেম্বৰৰ আগতে তেওঁলোকৰ ২,০০০ টকাৰ নোট জমা বা বিনিময় কৰিবলৈ যঠেষ্ট উৎসাহিত কৰিব।
পাঠকসকলোলৈ অনুৰোধ
উৰাবাতৰিত বিশ্বাস নকৰিব। পৰীক্ষা নকৰা তথ্য শ্বেয়াৰ কৰা বা প্ৰচাৰ নকৰিব, আৰু যিকোনো বাতৰি বা দাবীক সত্য বুলি গ্ৰহণ কৰাৰ আগতে সদায় ইয়াৰ সত্যতা পৰীক্ষা কৰিব। সঠিক আৰু পৰীক্ষিত তথ্যৰ বাবে কেৱল ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ চৰকাৰী ঘোষণাৰ দৰে বিশ্বাসযোগ্য তথ্যৰ উৎসৰ ওপৰতহে নিৰ্ভৰ কৰিব।
যদি আপুনি সন্দেহজনক অনুভৱ কৰা যিকোনো তথ্য, ৰেকৰ্ডিং, ফটো, ভিডিঅ’ লাভ কৰে, তেনেহ’লে সেইবোৰ আমাৰ হোৱাটছএপ নম্বৰলৈ ফৰৱাৰ্ড কৰিব পাৰে (+91 904 905 3770)। আমি তথ্যগত বিৱৰণসহ অনুসন্ধান কৰিম আৰু প্ৰকাশ কৰিম। আমাৰ দৈনিক আপডেটবোৰো চাবস্ক্ৰাইব কৰক।
যদি আপুনি সামাজিক মাধ্যমত আমাক অনুসৰণ কৰিব বিচাৰে:
ফেচবুক | টুইটাৰ | ইনষ্টাগ্ৰাম | গুগল নিউজ চেনেল | হোৱাটছএপ
Title:২০০০টকীয়া নোটখন বন্ধ কৰি দিয়াৰ ফলত ৰাইজৰ কি হ’ব এতিয়া? জানক সবিস্তাৰে।
By: Pranjal SharmaResult: Explainer
