এনআৰচিৰ আবেদন আধাৰ লাভৰ পূৰ্বচৰ্তঃ এক সবিস্তাৰ আলোচনা

প্ৰস্তাৱনা

সেয়া ১১ ডিচেম্বৰ ২০২৪ৰ কথা। অসম চৰকাৰে এক বিশেষ নীতি ঘোষণা কৰিলে। সেয়া হৈছে ৰাজ্যৰ সকলো নতুন আধাৰ আবেদনকাৰীয়ে ৰাষ্ট্ৰীয় নাগৰিকপঞ্জীৰ আবেদন ৰচিদ নম্বৰ (এ আৰ এন) জমা দিয়াটো বাধ্যতামূলক কৰা হৈছে। অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী ডo হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাৰ অধ্যক্ষতাত অনুষ্ঠিত কেবিনেট বৈঠকত লোৱা এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে বাংলাদেশৰ পৰা হোৱা অবৈধ অনুপ্ৰৱেশক লৈ সৃষ্টি হোৱা উদ্বেগ দূৰ কৰাৰ লগতে আধাৰ কাৰ্ড কেৱল দেশৰ প্ৰকৃত বাসিন্দাকহে দিয়াটো নিশ্চিত কৰা। 

চৰকাৰৰ লক্ষ্য

ইয়াৰ এক  সুদূৰপ্ৰসাৰী প্ৰশাসনিক আৰু ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ হ’ব বুলি আশা কৰা হৈছে। মুখ্যমন্ত্ৰী শৰ্মাই এইক্ষেত্ৰত জোৰ প্ৰদান কৰি কয় যে এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে নথি-পত্ৰবিহীন প্ৰব্ৰজনকাৰীয়ে যাতে আধাৰ কাৰ্ড লাভ কৰি সুবিধা গ্ৰহণ কৰিব নোৱাৰে তাক নিশ্চিত কৰা আৰু চিনাক্তকৰণৰ ক্ষেত্ৰত অপব্যৱহাৰ ৰোধ কৰা।

পূৰ্বৰ এক ভুল পদক্ষেপ আৰু পৰিনাম

এন আৰ চিৰ সৈতে আন্তঃসংলগ্ন সম্পৰ্কৰ বাবে অসমৰ আধাৰ নামভৰ্তি প্ৰক্ৰিয়াই এক বিশেষ প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছিল। ২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৯ চনৰ ভিতৰত উন্নীতকৰণ কৰা এন আৰ চিৰ জৰিয়তে ১৯৭১ চনৰ ২৪ মাৰ্চৰ পূৰ্বে অসমত প্ৰৱেশ কৰা ব্যক্তিসকলক চিনাক্ত কৰা হৈছিল, যাৰ ফলত তেওঁলোকৰ নাগৰিকত্বৰ মৰ্যাদা নিৰ্ণয় কৰা হৈছিল। ৩১ আগষ্ট, ২০১৯ত চূড়ান্তভাৱে প্ৰকাশিত এন আৰ চিয়ে ৩ কোটি ৩০ লাখ আবেদনকাৰীৰ ভিতৰত ১,৯০৬,৬৫৭ জন লোকক বাদ দিয়াৰ ফলত বহু সংখ্যক ব্যক্তিয়ে নিজৰ আইনী মৰ্যাদা সন্দৰ্ভত অসুবিধাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়। একে সময়তে এন আৰ চিৰ দাবী আৰু আপত্তি প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত  ভাৰতৰ ইউনিক আইডেন্টিফিকেশন অথৰিটি (ইউআইডিএআই)ৰ নিৰ্দেশনাৰ অধীনত ৯ লাখ ৫৫ হাজাৰ ব্যক্তিৰ বায়’মেট্ৰিকত লক কৰা হৈছিল । লক-ইনৰ ফলত এই ব্যক্তিসকলে আধাৰ কাৰ্ড লাভ কৰিব নোৱাৰিলে আৰু ফলস্বৰূপে অত্যাৱশ্যকীয় কল্যাণমূলক সুবিধা যেনে ৰাজসাহায্য, বৃত্তি আৰু খাদ্য ৰেচন আদি লাভ কৰিব নোৱাৰিলে। পাছত ইয়াৰ কাৰণ হিচাপে অসম চৰকাৰ আৰু ইউআইডিএআইৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ নিৰ্দেশনাৰ ভুল ব্যাখ্যা বুলি অভিহিত কৰা হয়। এই ভুল ব্যাখ্যা ২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৯ চনৰ ভিতৰত এন আৰ চি প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত স্থাপন কৰা পদ্ধতিগত সুৰক্ষাৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছিল।সেই সময়ত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে এন আৰ চিৰ খচৰাত দাবী বা আপত্তি দাখিল কৰা ব্যক্তিসকলৰ পৰা বায়’মেট্ৰিক তথ্য সংগ্ৰহ কৰি জবাবদিহিতা নিশ্চিত কৰাৰ লগতে বাদ পৰা ব্যক্তিসকলক অনুসৰণ কৰাটো বাধ্যতামূলক কৰিছিল। চূড়ান্ত এন আৰ চি প্ৰকাশৰ পূৰ্বে ইয়াৰ অপব্যৱহাৰ ৰোধ কৰিবলৈ ইউআইডিএআইয়ে অনুমানিকভাৱে এই বায়’মেট্ৰিক তথ্য লক কৰিছিল। কিন্তু আদালতৰ নিৰ্দেশত এন আৰ চিত অন্তৰ্ভুক্তসকলৰ বাবে আধাৰ জাৰি কৰাটো অনিৰ্দিষ্টকাললৈ ৰখাব লাগে বুলি উল্লেখ কৰা হোৱা নাছিল।

২০১৮ চনত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে অনুমোদন জনোৱা ষ্টেণ্ডাৰ্ড অপাৰেটিং প্ৰচিডিউৰ (এছ অ’ পি)ৰ ব্যাখ্যাৰ পৰাই এই বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি হৈছিল, য’ত চূড়ান্ত এন আৰ চিত অন্তৰ্ভুক্তসকলক আধাৰ প্ৰদান কৰা হ’ব বুলি ৰূপৰেখা দাঙি ধৰা হৈছিল। ২০১৯ চনৰ আগষ্টত এন আৰ চি প্ৰকাশ পোৱাৰ পাছত অন্তৱৰ্তীকালীন আদেশৰ ভিত্তিত প্ৰক্ৰিয়াগত কাঠামো অতিৰিক্ত হৈ পৰিল যদিও ইউআইডিএআই আৰু অসম চৰকাৰে অধিক ক্লিয়াৰেন্স বা অধিসূচনাৰ প্ৰয়োজন বুলি ধৰি লৈ বায়’মেট্ৰিক ডাটা ব্লক কৰি থাকিল। এই ভুল পদক্ষেপে ৯ লাখ ৫৫ হাজাৰ ব্যক্তিক এন আৰ চিত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলেও ৯ লাখ ৫৫ হাজাৰ ব্যক্তিক অপেক্ষাৰত স্থিতিত পেলাই দিলে। যাৰ ফলত বছৰ বছৰ ধৰি আধাৰ সম্পৰ্কীয় সুবিধাৰ পৰা ফলপ্ৰসূভাৱে বঞ্চিত হ’ল তেওঁলোক। চলিত বৰ্ষৰ আৰম্ভণিতেহে অসমৰ ৰাজ্যিক গৃহ বিভাগৰ এক উপস্থাপনত ন্যায়িক ভুল বুজাবুজি স্পষ্ট কৰাৰ পাছত অৱশেষত দীৰ্ঘদিনীয়া প্ৰশাসনিক তদাৰকীক সম্বোধন কৰি কেন্দ্ৰই ইউআইডিএআইক বায়’মেট্ৰিক্স আনলক কৰি পুনৰ আধাৰ জাৰিকৰণ আৰম্ভ কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছিল।

নতুন নিয়ম

নতুন নিয়ম অনুসৰি আধাৰৰ বাবে আবেদনকাৰীয়ে এন আৰ চিত অন্তৰ্ভুক্ত হ’বলৈ কৰা চেষ্টাৰ প্ৰমাণ হিচাপে তেওঁলোকৰ এন আৰ চিৰ আবেদনৰ এআৰএন(ARN) দিব লাগিব। ইয়াৰ পাছত আবেদনখন কঠোৰ পৰীক্ষণ প্ৰক্ৰিয়াৰ অধীনত থাকিব। ৰাজ্যৰ সাধাৰণ প্ৰশাসন বিভাগে এই পদ্ধতি তদাৰক কৰিব। চক্ৰ বিষয়াসকলে আবেদনকাৰী বা তেওঁলোকৰ পৰিয়ালে এন আৰ চিৰ বাবে আবেদন কৰিছিল নে নাই তাক পৰীক্ষা কৰিব। এআৰএন অবিহনে আবেদন সম্পূৰ্ণৰূপে নাকচ কৰা হ’ব আৰু কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰলৈ প্ৰতিবেদন প্ৰেৰণ কৰা হ’ব। এই নিয়মে অৱশ্যে অসমত পদবীত থকা কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ কৰ্মচাৰী আৰু পূৰ্বতে বায়’মেট্ৰিক লক হৈ থকা ৯ লাখ ৫৫ হাজাৰ ব্যক্তিক ৰেহাই দিছে। 

অসম চৰকাৰেও পৰীক্ষণৰ বাবে কঠোৰ সময়সীমা স্থাপন কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছে, যাতে নথি দাখিল কৰাৰ ৪৫ দিনৰ ভিতৰত ইউআইডিএআইয়ে সঁহাৰি লাভ কৰে। এই প্ৰট’কলটোৱে ৰাজ্যখনৰ কঠোৰ পৰিচয় পৰীক্ষণ ব্যৱস্থা বলবৎ কৰাৰ সংকল্প প্ৰতিফলিত কৰে। বিশেষকৈ জিলাখনৰ জনসংখ্যাতকৈ আধাৰ নামভৰ্তিৰ সংখ্যা বেছি হোৱাৰ দৰে বিজুতিৰ ৰিপ’ৰ্ট কৰা জিলাসমূহত ই প্ৰতিফলিত হ’ব। উদাহৰণস্বৰূপে, বৰপেটা, ধুবুৰী আৰু মৰিগাঁও জিলাত জনসংখ্যাৰ ১০০ শতাংশতকৈ অধিক আধাৰ পঞ্জীয়ন হোৱাৰ বাতৰি পোৱা গৈছে, যাৰ ফলত অকৰ্তৃত্বশীল নামভৰ্তিৰ ওপৰত সন্দেহৰ সৃষ্টি হৈছিল।

প্ৰশাসনিক সুবিধা আৰু অসুবিধা

প্ৰব্ৰজন আৰু নাগৰিকত্বক লৈ দীৰ্ঘদিন ধৰি বিতৰ্কত লিপ্ত হৈ থকা ৰাজ্যখনত প্ৰশাসনিক নিখুঁততাক ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱৰ সৈতে মিহলি কৰি অসম চৰকাৰে নতুন আধাৰ আৱেদনকাৰী সকলোৰে বাবে এন আৰ চিৰ  এ আৰ এন দাখিল কৰাটো বাধ্যতামূলক কৰাৰ সিদ্ধান্তই ইয়াৰ শাসন কৌশলৰ এক কৌশলগত পৰিৱৰ্তনক দৰ্শাইছে। তদুপৰি বাংলাদেশৰ পৰা অনুপ্ৰৱেশ ৰোধ কৰাৰ বাবে আৰু ভাৰতৰ কল্যাণ আৰু নাগৰিক চিনাক্তকৰণ ব্যৱস্থাৰ এক জটিল উপাদান আধাৰ কাৰ্ড কেৱল প্ৰকৃত বাসিন্দাকহে প্ৰদান কৰাটো নিশ্চিত কৰাৰ বাবে এই নীতিক সাজু কৰা হৈছে। এই পদক্ষেপৰ প্ৰভাৱ প্ৰশাসনিক দক্ষতাৰ বহু ওপৰলৈ উঠিছে। 

ৰাজসাহায্যযুক্ত খাদ্যশস্যৰ পৰা আৰম্ভ কৰি আৰ্থিক সুবিধাৰ অন্তৰ্ভুক্তিলৈকে বিভিন্ন আঁচনি আৰু সেৱাৰ প্ৰৱেশদ্বাৰ হৈয়েই থকাৰ বাবে আধাৰৰ প্ৰত্যক্ষ ফল কল্যাণৰ সুবিধাৰ ওপৰত পৰিব। এআৰএনৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ নীতিয়ে এন আৰ চিৰ বাবে আবেদন নকৰাসকলক আনকি আধাৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰাৰ পৰাও ফলপ্ৰসূভাৱে বাধা দিছে। যাৰ ফলত এটা দ্বৈত স্তৰৰ ব্যৱস্থাৰ সৃষ্টি হৈছে, য’ত এক ধৰণৰ পৰিচয়ৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় যোগ্যতা আন এটাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল হৈ পৰিছে। 

কিন্তু প্ৰশাসনিকভাৱে পৰীক্ষণৰ বোজা অপৰিসীম। চক্ৰ বিষয়াসকলক কেৱল এন আৰ চিৰ আবেদনৰ উপস্থিতি নহয়, আবেদনকাৰীৰ দাবীৰ সত্যতাও ক্ষেত্ৰ পৰ্যায়ৰ তদন্তৰ জৰিয়তে নিশ্চিত কৰাৰ দায়িত্ব দিয়া হৈছে। ইয়াৰ ফলত আধাৰ জাৰি কৰাত পলম হোৱাটো আৰু বেছিকৈ বৃদ্ধি পাব পাৰে, যাৰ ফলত ব্যৱস্থাটোত দীৰ্ঘদিনীয়া তদন্ত আৰু আপীলৰ জটিলতাৰ সম্ভাৱনা আছে।

ৰাজনৈতিক সুবিধা আৰু অসুবিধা

ৰাজনৈতিকভাৱে এই পদক্ষেপে বিজেপি নেতৃত্বাধীন চৰকাৰখনৰ অবৈধ অনুপ্ৰৱেশকাৰীক বিচাৰি উলিওৱাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া নীতিৰ,যিটো অসমত এই দলৰ মূল শিলাস্তম্ভ বুলিব পাৰি, তাৰ সৈতে মিল থকা এক কৌশলৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। 

আধাৰক এন আৰ চিৰ সৈতে সংযোগ কৰি চৰকাৰখনে নাগৰিকত্বৰ ক্ষেত্ৰত নিজৰ স্থিতি শক্তিশালী কৰাই নহয়, বিষয়টোক জনকল্যাণ আৰু নথিত অন্তৰ্ভুক্তিৰ পৰা পৰিচয় আৰু বৈধতালৈ স্থানান্তৰিত কৰি নিজৰ ভোটাৰৰ ভিত্তিক শক্তিশালী কৰিব। ফলত বিৰোধী গোটসমূহক সম্ভাৱ্যভাৱে বিচ্ছিন্ন কৰি পেলোৱাত সহায় কৰিব পাৰে। এন আৰ চি আৱেদন নকৰাসকলক স্পষ্টভাৱে ইয়াৰ পৰা বাদ দিয়াটো ব্যৱস্থাটোৱে কঠোৰ পন্থাৰ সংকেত দিয়ে, যিয়ে বিশেষকৈ ধুবুৰী আৰু বৰপেটাৰ দৰে জিলাত সাম্প্ৰদায়িক আৰু আঞ্চলিক বিভাজনক তীব্ৰ কৰি তুলিব পাৰে। এইক্ষেত্ৰত আধাৰ পঞ্জীয়নে জনসংখ্যাৰ সংখ্যা অতিক্ৰম কৰি জনগাঁথনিগত প্ৰভাৱ পেলোৱাত সন্দেহৰ অৱকাশ ৰাখিছে আৰু অধিক মেৰুকৰণ কৰিছে। 

তদুপৰি বৰ্তমান বাংলাদেশ সংকটৰ সময়ত অনুপ্ৰৱেশৰ আশংকাৰ পটভূমিত এই সিদ্ধান্তই ইয়াৰ বিস্তৃত ৰাজনৈতিক সমীকৰণৰ ওপৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে। পৰিচয় পৰীক্ষণৰ আশে-পাশে এক বগধাৰাৰ সৃষ্টি কৰি এই নীতিয়ে অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু অখণ্ডতাৰ ৰক্ষক হিচাপে শাসকীয় বিজেপিৰ স্থিতি শক্তিশালী কৰাৰ লগতে বিৰোধী দলসমূহক আৱেগিক বিষয় এটাত স্থিতি ল’বলৈও প্ৰত্যাহ্বান জনাব। ৰাজনৈতিক বাৰ্তাৰ সৈতে প্ৰশাসনিক নীতিৰ এই মিলনে নিৰ্বাচনী গতিশীলতাক পুনৰ গঢ় দিব পাৰে কাৰণ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মা চৰকাৰে ৰাজ্যখনৰ জনগাঁথনি আৰু সাংস্কৃতিক পৰিচয়ৰ প্ৰতি অনুভূত ভাবুকিৰ বিৰুদ্ধে নিজকে ত্ৰাণকৰ্তা হিচাপে থিয় কৰাইছে।

কিন্তু এন আৰ চি আৰু আধাৰ দুয়োটা পৰীক্ষাতে ব্যৰ্থ হোৱা ব্যক্তিৰ কি হয় সেই বিষয়ে স্পষ্টতাৰ অভাৱে অনিশ্চয়তাৰ পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰে। এই অপেক্ষাৰত অৱস্থাই বিশেষকৈ ইতিমধ্যে দৰিদ্ৰতা আৰু ঐতিহাসিক সমস্যাৰ সৈতে যুঁজি থকা অঞ্চলসমূহত ক্ষোভ আৰু অশান্তিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।

এইক্ষেত্ৰত সৃষ্টি হোৱা বিৰোধ

অসমৰ বিৰোধী দলসমূহে ৰাজ্যৰ বিজেপি চৰকাৰে এন আৰ চিৰ আবেদনক আধাৰ লাভৰ পূৰ্বচৰ্ত হিচাপে লোৱা কাৰ্যক তীব্ৰ সমালোচনা কৰিছে। কংগ্ৰেছ আৰু তৃণমূল কংগ্ৰেছে মুখ্যমন্ত্ৰী হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মা আৰু বিজেপিৰ অধীনত অসমখন “বানানা ৰিপাব্লিক”(Banana Republic)লৈ পৰ্যবসিত হৈছে বুলি কৈছে। অসমৰ পৰা তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ ৰাজ্যসভাৰ সাংসদ সুস্মিতা দেৱে যোৱা ১২ ডিচেম্বৰত এক্সত পোষ্ট কৰিছে এই কথা।

ইয়াৰ পূৰ্বে মুখ্যমন্ত্ৰী ড০ শৰ্মাই কৈছিল যে এন আৰ চিৰ আবেদনক আধাৰ কাৰ্ড লাভৰ পূৰ্বচৰ্ত হিচাপে লোৱাৰ সিদ্ধান্ত “বাংলাদেশৰ নাগৰিকৰ অনুপ্ৰৱেশৰ চেষ্টা”ৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি লোৱা হৈছে। বুধবাৰে (১১ ডিচেম্বৰ) চৰকাৰে সিদ্ধান্ত লৈছিল যে আবেদনকাৰীৰ পৰিয়াল আৰু তেওঁলোকৰ পৰিয়ালে এন আৰ চিৰ বাবে আৱেদন নকৰিলে সকলো আধাৰ আৱেদন নাকচ কৰা হ’ব।

তদুপৰি লোকসভাৰ কংগ্ৰেছৰ উপ-দলপতি অসমৰ সাংসদ গৌৰৱ গগৈয়ে এক্সত পোষ্ট কৰি বিৰোধ কৰিছে। “অসমত ভুৱা হিতাধিকাৰীৰ সমস্যা বৃহৎ। চৰকাৰী তথ্যই নিজেই দেখুৱাইছে যে প্ৰধানমন্ত্ৰী কিষাণৰ কাৰ্যকৰীকৰণত কেনেদৰে কোটি কোটি ৰাজহুৱা ধন অপচয় হৈছিল। অসমৰ মানুহে জি এছ টি, চেছ, ডিউটি ​​দি আছে যদিও সমগ্ৰ ধন বিজেপি দলৰ সদস্যৰ পকেটত সোমাইছে।” 

উপসংহাৰ

অসমৰ পৰিচয় ৰাজনীতিৰ বৃহত্তৰ প্ৰেক্ষাপটত আধাৰ-এন আৰ চি সংযোগৰ পদক্ষেপে ঐতিহাসিকভাৱে চলি থকা প্ৰব্ৰজন আৰু জনগাঁথনিগত পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে যুঁজি থকা এখন ৰাজ্যৰ পৰিচয়, বৈধতা আৰু কল্যাণৰ জটিল আন্তঃক্ৰিয়াক প্ৰোজ্জ্বল কৰি তুলিছে। চৰকাৰে ইয়াক অবৈধ অনুপ্ৰৱেশৰ বিৰুদ্ধে সুৰক্ষা হিচাপে প্ৰক্ষেপ কৰিলেও ইয়াৰ শাখা-প্ৰশাখাই নাগৰিকত্ব আৰু অন্তৰ্ভুক্ততাৰ ধাৰণাটোকে স্পৰ্শ কৰি অসমৰ ইতিহাসক সংজ্ঞায়িত কৰা আৰ্থ-ৰাজনৈতিক উত্তেজনাক আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰিছে। কিছুমানৰ বাবে ই জবাবদিহিতা আৰু সততাৰ দিশত এক পদক্ষেপ। আন কিছুমানৰ বাবে ই আমোলাতন্ত্ৰিক দক্ষতাৰে আবৃত এক বৰ্জনমূলক কৌশল।

যদি আপুনি সন্দেহজনক অনুভৱ কৰা যিকোনো তথ্য, ৰেকৰ্ডিং, ফটো, ভিডিঅ’ লাভ কৰে, তেনেহ’লে সেইবোৰ আমাৰ হোৱাটছএপ নম্বৰলৈ ফৰৱাৰ্ড কৰিব পাৰে (+91 904 905 3770)। আমি তথ্যগত বিৱৰণসহ অনুসন্ধান কৰিম আৰু প্ৰকাশ কৰিম। আমাৰ দৈনিক আপডেটবোৰো চাবস্ক্ৰাইব কৰক।

যদি আপুনি সামাজিক মাধ্যমত আমাক অনুসৰণ কৰিব বিচাৰে:

ফেচবুক | টুইটাৰ | ইনষ্টাগ্ৰাম | গুগল নিউজ চেনেল | হোৱাটছএপ