প্ৰস্তাৱনা
প্ৰধানকৈ ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি (বিজেপি)ৰ দ্বাৰা শাসিত ভাৰতৰ কেইবাখনো ৰাজ্যই বহুবিবাহ আৰু বিবাহৰ বাবে ধৰ্মান্তৰকৰণ( যিটো প্ৰথাক সমৰ্থকসকলে প্ৰায়ে “লাভ জেহাদ” বুলি বৰ্ণনা কৰে) ৰোধ কৰাৰ লক্ষ্যৰে আইন প্ৰণয়ন বা প্ৰস্তাৱ কৰিছে। এই আইনসমূহ বিতৰ্কিত হৈ পৰিছে। ইয়াৰ ফলত ব্যক্তিগত স্বাধীনতা উলংঘা কৰাৰ সম্ভাৱনাক লৈও তীব্ৰ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে আৰু এক নিৰ্দিষ্ট ধৰ্মীয় সম্প্ৰদায়ক লক্ষ্য কৰি লোৱা হৈছে বুলি আলোচিত হৈছে।
লাভ জেহাদঃ
“লাভ জেহাদ” হৈছে সোঁপন্থী হিন্দু গোটসমূহে মুছলমান পুৰুষে বিবাহৰ উদ্দেশ্যে অন্য ধৰ্মৰ মহিলাক বিশেষকৈ হিন্দু নাৰীক প্ৰলোভিত কৰি ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ ষড়যন্ত্ৰ ৰচনা কৰে বুলি অভিযোগ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা এটা বিতৰ্কিত শব্দ। ভাৰত চৰকাৰে এই শব্দটো কোনো আইনত সংজ্ঞায়িত হোৱা নাই বুলি উল্লেখ কৰিলেও এই কথিত ভাবুকিৰ মোকাবিলা কৰিবলৈ কেইবাখনো ৰাজ্যই নিজাকৈ ধৰ্মান্তৰকৰণ বিৰোধী আইন প্ৰণয়ন কৰিছে। সেই সম্পৰ্কে থোৰতে কিছু কথা এই লেখাত সামৰি লোৱাৰ চেষ্টা কৰা হৈছে।
“লাভ জেহাদ” বিৰোধী আইনসমূহৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহঃ
১.বিবাহৰ বাবে ধৰ্মান্তৰকৰণত নিষেধাজ্ঞাঃ এই আইনসমূহে বিবাহক “একমাত্ৰ উদ্দেশ্য” হিচাপে লৈ ধৰ্মান্তৰকৰণ কৰাক শাস্তিযোগ্য অপৰাধ হিচাপে গণ্য কৰে।
২.বিবাহক বাতিল ঘোষণা কৰাঃ জীৱনসংগীক ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ উদ্দেশ্যে কৰা কোনো বিবাহক পৰিয়াল আদালতে এই আইনৰ জৰিয়তে বাতিল ঘোষণা কৰিব পাৰে।
৩.প্ৰমাণৰ বোজাঃ ধৰ্মান্তৰকৰণৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা ব্যক্তিজনক এই কথা প্ৰমাণ কৰাৰ দায়িত্ব দিয়া হয় যে সেয়া বলপূৰ্বক, প্ৰৱঞ্চনামূলকভাৱে অথবা ভুল বৰ্ণনাৰ দ্বাৰা কৰা হোৱা নাছিল।
৪.ধৰ্মান্তৰকৰণৰ বাবে আগতীয়া জাননীঃ এই আইনসমূহত বহুতো ব্যক্তিয়ে ধৰ্মান্তৰকৰণৰ উদ্দেশ্যৰ বিষয়ে আগতীয়াকৈ জিলা দণ্ডাধীশক অৱগত কৰিব লাগে। তাৰ পাছত “প্ৰকৃত উদ্দেশ্য”ৰ ওপৰত আৰক্ষীৰদ্বাৰা তদন্ত কৰা হয়।
৫.কঠোৰ শাস্তিঃ অপৰাধীক কেইবাবছৰ কাৰাদণ্ড আৰু গধুৰ জৰিমনা বিহা হ’ব পাৰে। নাবালক, মহিলা বা অনুসূচিত জাতি আৰু জনজাতিৰ লোকক ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ বাবে অধিক কঠোৰ শাস্তি হ’ব পাৰে।
আইনসমূহৰ সপক্ষে যুক্তিসমূহঃ
১. সমৰ্থকসকলে দাবী কৰে যে প্ৰৱঞ্চনামূলক ধৰ্মান্তৰকৰণ ৰোধ কৰিবলৈ আৰু প্ৰতাৰণামূলক কৌশলৰ সন্মুখীন হোৱা যুৱতীসকলক সুৰক্ষা দিবলৈ এই আইনসমূহ প্ৰয়োজনীয়।
২. তেওঁলোকৰ মতে আইনসমূহে সামাজিক সম্প্ৰীতি নিশ্চিত কৰাৰ লগতে নাৰীৰ অধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰিব।
আইনসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তিসমূহঃ
১. সমালোচকসকলে কয় যে এই আইনসমূহ অস্পষ্ট, অপব্যৱহাৰৰ সম্ভাৱনাযুক্ত আৰু আন্তঃধৰ্মীয় দম্পতীক বিশেষকৈ মুছলমানসকলক লক্ষ্য কৰি লৈছে।
২. মানৱ অধিকাৰ কৰ্মীসকলে যুক্তি আগবঢ়ায় যে এই আইনসমূহে এগৰাকী মহিলাৰ জীৱনসংগী বাছনি কৰাৰ অধিকাৰ আৰু বিশ্বাসক ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰিব।
৩. ব্যক্তিগত বিষয়ত আৰক্ষীৰ হস্তক্ষেপৰ সহায়ত আন্তঃধৰ্মীয় সম্পৰ্কক হাৰাশাস্তি আৰু অপৰাধমূলক কৰি তুলিব বুলি উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰা হৈছে।
বহুবিবাহঃ
বহুবিবাহ বিৰোধী আইন ভাৰতীয় ন্যায় সংহিতাৰ অধীনত ভাৰতত বেছিভাগ ধৰ্মৰ বাবে বহুবিবাহ অৰ্থাৎ একাধিক পত্নীৰ প্ৰথা বহুলাংশে নিষিদ্ধ। কিন্তু ঐতিহাসিকভাৱে মুছলমান পুৰুষক শ্বৰিয়তৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা ব্যক্তিগত আইন অনুসৰি চাৰিগৰাকীলৈকে পত্নীৰ অনুমতি দিয়া হৈছে। অসমত ঘোষণা কৰা ধৰণৰ নতুন প্ৰস্তাৱে এই বৈষম্য দূৰ কৰিব বিচাৰে।
বহুবিবাহ বিৰোধী আইনসমূহৰ মূল দিশসমূহঃ
১. চৰকাৰী কৰ্মচাৰীৰ বাবে নিষেধাজ্ঞাঃ ৰাজ্যজুৰি সম্ভাৱ্য নিষেধাজ্ঞাৰ পূৰ্বসূৰী হিচাপে অসমে চৰকাৰী অনুমতি অবিহনে দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে বিবাহপাশত আবদ্ধ হোৱাত বাধা প্ৰদান কৰি প্ৰশাসনিক আদেশ জাৰি কৰে।
২.অসমত বিধানসভাৰ নিষেধাজ্ঞাঃ ২০২৫ চনৰ অক্টোবৰ মাহত অসমে নৱেম্বৰৰ অধিৱেশনৰ সময়ত ৰাজ্যৰ বিধানসভাত বহুবিবাহ নিষিদ্ধকৰণৰ বাবে বিধেয়ক উত্থাপন কৰিব বুলি ঘোষণা কৰিছিল।
৩.ইউনিফৰ্ম চিভিল কোড (ইউচিচি) সংযোগঃ এই পদক্ষেপক ইউনিফৰ্ম চিভিল কোড (ইউচিচি)ৰ নীতিসমূহ লাভ কৰাৰ দিশত এক পদক্ষেপ হিচাপে ফ্ৰেমৱৰ্ক কৰা হৈছে, যিয়ে ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সকলো নাগৰিকৰ বাবে সাধাৰণ দেৱানী আইন প্ৰণয়ন কৰাটো বাধ্যতামূলক কৰে।
৪.দণ্ডবিধিৰ বিধানঃ অমুছলমানৰ বাবে ভাৰতীয় দণ্ডবিধি আইনত ইতিমধ্যে বিবাহৰ বাবে কাৰাদণ্ড আৰু জৰিমনা বিহা হৈছে। নতুন আইনখনে সকলো নাগৰিকৰ ক্ষেত্ৰতো একেধৰণৰ নিয়ম প্ৰয়োগ কৰিব বিচাৰিছে।
আইনসমূহৰ সপক্ষে যুক্তিসমূহঃ
১.সমৰ্থকসকলে যুক্তি আগবঢ়ায় যে বহুবিবাহ নিষিদ্ধ কৰিলে লিংগ সমতা বৃদ্ধি পাব আৰু ইউনিফৰ্ম চিভিল কোডৰ নীতি শক্তিশালী হ’ব।
২.তেওঁলোকে আলোকপাত কৰে যে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে পূৰ্বে বহুবিবাহ ইছলামৰ অপৰিহাৰ্য বা বাধ্যতামূলক অংগ নহয় বুলি উল্লেখ কৰি আইন সংস্কাৰৰ দুৱাৰ মুকলি কৰি দিছে।
আইনসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তিসমূহ:
১. সমালোচকসকলে এই প্ৰচেষ্টাসমূহক সংখ্যালঘু সম্প্ৰদায়ক লক্ষ্য কৰি ব্যক্তিগত ধৰ্মীয় আইনসমূহক ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰা বুলি ভাবে।
২. কিছুমানে বিশেষকৈ বৈচিত্ৰময় প্ৰথা থকা অঞ্চলসমূহত বহল ইউচিচি কাঠামো অবিহনে নিষেধাজ্ঞা কাৰ্যকৰী কৰাৰ ফলপ্ৰসূতা আৰু সম্ভাৱ্য সামাজিক প্ৰভাৱৰ ওপৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন হ’ব।
ৰাজ্যভিত্তিক উদাহৰণঃ
অসমঃ ৰাজ্য চৰকাৰে “লাভ জেহাদ” আৰু বহুবিবাহ দুয়োটাকে নিষিদ্ধ কৰিবলৈ আইন প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে।
উত্তৰ প্ৰদেশঃ উত্তৰ প্ৰদেশ হৈছে বলপূৰ্বক ধৰ্মান্তৰকৰণক জামিনবিহীন অপৰাধ হিচাপে গণ্য কৰি ২০২০ চনত অবৈধ ধৰ্মান্তৰকৰণ নিষিদ্ধকৰণ অধ্যাদেশ গৃহীত কৰা ৰাজ্যৰ ভিতৰত অন্যতম।
মধ্যপ্ৰদেশঃ প্ৰৱঞ্চনামূলক বিবাহকে ধৰি বলপূৰ্বক ধৰ্মান্তৰকৰণৰ ক্ষেত্ৰত কঠোৰ শাস্তিৰে ২০২০ চনত অনুৰূপ ধৰ্মান্তৰ বিৰোধী বিধেয়কত অনুমোদন জনায়।
উত্তৰাখণ্ডঃ বহুবিবাহ নিষিদ্ধ আৰু বিবাহ আৰু বিবাহ বিচ্ছেদত সম অধিকাৰৰ নিৰ্দেশ দিয়া ইউনিফৰ্ম চিভিল কোড অৱ উত্তৰাখণ্ড এক্ট, ২০২৪ গৃহীত, যদিও ইয়াত অনুসূচিত জনজাতিসকলক ৰেহাই দিয়া হৈছে।
কৰ্ণাটকঃ প্ৰথমে ২০২১ চনত ধৰ্মান্তৰকৰণ বিৰোধী আইনত অনুমোদন জনোৱা হৈছিল, যিটো পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২৩ চনত পৰৱৰ্তী চৰকাৰে বাতিল কৰিছিল।
উপসংহাৰঃ লাভ জেহাদ আৰু বহুবিবাহ বিৰুদ্ধ আইন প্ৰণয়নে শাসকীয় পক্ষক নিজৰ যুক্তি অটল ৰখাত সহায় কৰিলেও সৰ্বস্তৰৰ জনসাধাৰণক ইতিবাচক আদৰণিৰ ক্ষেত্ৰত বাধা দিয়া দেখা গৈছে। বহুতে ইয়াক এক নিৰ্দিষ্ট ধৰ্মৰ লোকৰ বিৰুদ্ধে শাসকৰ ষড়যন্ত্ৰ বুলিও অভিহিত কৰিছে। এই আইনে পৰৱৰ্তী সময়ত সামগ্ৰিকভাৱে ৰাজ্যত কি প্ৰভাৱ পেলায়, সেয়া হব লক্ষনীয়।
যদি আপুনি সন্দেহজনক অনুভৱ কৰা যিকোনো তথ্য, ৰেকৰ্ডিং, ফটো, ভিডিঅ’ লাভ কৰে, তেনেহ’লে সেইবোৰ আমাৰ হোৱাটছএপ নম্বৰলৈ ফৰৱাৰ্ড কৰিব পাৰে (+91 904 905 3770)। আমি তথ্যগত বিৱৰণসহ অনুসন্ধান কৰিম আৰু প্ৰকাশ কৰিম। আমাৰ দৈনিক আপডেটবোৰো চাবস্ক্ৰাইব কৰক।
যদি আপুনি সামাজিক মাধ্যমত আমাক অনুসৰণ কৰিব বিচাৰে:
ফেচবুক | টুইটাৰ | ইনষ্টাগ্ৰাম | গুগল নিউজ চেনেল | হোৱাটছএপ
Title:লাভ জেহাদ আৰু বহুবিবাহ বিৰোধী আইনঃ এক চমূ আলোচনা।
Fact Check By: Pranjal SharmaResult: Insight
