প্ৰস্তাৱনাঃ
শেহতীয়াকৈ অসমৰ গোলাঘাট জিলাৰ নুমলীগড় শোধানাগাৰত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয় বাঁহ ভিত্তিক ইথানল প্ৰকল্পটো উদ্বোধন কৰাৰ লগে লগে সমগ্ৰ দেশতে এই বিষয়টোক লৈ আগ্ৰহ বৃদ্ধি হৈছে। প্ৰধানমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে ইন্ধনৰ ক্ষেত্ৰত দেশখন আত্মনিৰ্ভৰ হোৱাৰ অভিলাসেৰে এই প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰা বুলি উল্লেখ কৰিছে। ইথানলক লৈ সাধাৰণতে দেশৰ জনতা তথা আমাৰ ৰাজ্যৰ ৰাইজৰ মাজতো সজাগতা বহুল নহয়। আমাৰ এই লেখাত বাঁহ ভিত্তিক ইথানল নো কি, ইয়াৰ উত্পাদন, ব্যৱহাৰ আদি সম্পৰ্কত থোৰতে কিছু কথা আলোচনা কৰা হৈছে।
ইথানল নো কি?
ইথানল হৈছে এটা জৈৱ ইন্ধন (Biofuel), যি সাধাৰণতে গাখীৰ, চেনি আখৈ বা অন্য উদ্ভিদজাত উৎসৰ পৰা উৎপাদন কৰা হয়। অৰ্থনীতি আৰু পৰিৱেশ দুয়ো ক্ষেত্ৰতে ইয়াৰ গুৰুত্ব বহুত। সাধাৰণতে গাড়ী-মটৰ আদিত পেট্ৰ’লৰ সৈতে মিহলাই ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সাধাৰণতে চেনি আৰু নেমু থকা ফুলৰ পৰা ইথান’ল তৈয়াৰ কৰা হয়। কিন্তু এতিয়া বৈজ্ঞানিকসকলে বাঁহৰ পৰাও ইথান’ল উৎপাদন কৰিব পৰা পদ্ধতি আৱিষ্কাৰ কৰিছে।
বাঁহ কেনেকৈ ইথানল উৎপাদনত ব্যৱহাৰ হয়?
বাঁহত প্ৰচুৰ পৰিমাণে ছেলুলজ (Cellulose), হেমিছেলুলজ (Hemicellulose) আৰু লিগ্নিন (Lignin) থাকে। ইথানল উৎপাদন প্ৰক্ৰিয়াত মূলতঃ ছেলুলজ অংশক আঁতৰাই আনি চেনিত পৰিণত কৰা হয়, তাৰ পাছত ইয়াক ফাৰ্মেন্টেচন (Fermentation) কৰি ইথানল সৃষ্টি কৰা হয়।
প্ৰক্ৰিয়াঃ
১. প্ৰি-ট্ৰিটমেণ্ট (Pre-treatment)ঃ বাঁহ কাটি আনি শুকুৱাই লৈ গুড়ি কৰি এক বিশেষ কেমিকেল ব্যৱহাৰ কৰি বায়োলজিকেল পদ্ধতিত সাজু কৰা হয়।
২. এনজাইমেটিক হাইড্ৰ’লাইছিছ (Enzymatic Hydrolysis): এই প্ৰক্ৰিয়াত ছেলুলজ ভাঙি গ্লুকোজত পৰিণত কৰা হয়।
৩. ফাৰ্মেন্টেচনঃ সেই ক্ষুদ্ৰ অণুক বেক্টেৰিয়া বা ইষ্ট (Yeast)ৰে ফাৰ্মেন্ট কৰি ইথানল উৎপাদন কৰা হয়।
৪. ডিষ্টিলেচন আৰু পিউৰিফিকেচনঃ উৎপাদিত ইথানলক বিশুদ্ধ কৰি জৈৱ ইন্ধন হিচাপে ব্যৱহাৰযোগ্য কৰি তোলা হয়।
বাঁহৰ পৰা ইথানল উৎপাদনৰ সুবিধাঃ
বাঁহৰ প্ৰাচুৰ্য হৈছে এক প্ৰাথমিক সুবিধা। অসম তথা ভাৰতত বাঁহৰ উৎপাদন বিশ্বতে শীৰ্ষস্থানীয়। সেইবাবে কেঁচামাল আমাৰ দেশত সহজলভ্য। আমাৰ দেশ তথা ৰাজ্যত অতি সহজেই বাঁহ গজি উঠে। ইয়াক খেতি হিচাপে বৰ বিশেষ পৰিচৰ্যাৰো প্ৰয়োজন নাথাকে। সামান্য পৰিমানৰ যতনতেই বিঘাই বিঘাই বাঁহৰ উৎপাদন কৰিব পাৰি। সেইবাবেই ই কেঁচামাল হিচাপে আমদানীৰ অভাৱ পূৰ্ণ কৰিব পাৰিব। কৃষি-অর্থনীতিৰ উন্নয়ন ক্ষেত্ৰত এখন নতুন বজাৰ সৃষ্টি হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে। তদুপৰি ফ’ছিল ফুৱেলৰ বিকল্প হিচাপে বাঁহ ভিত্তিক ইথানলে পেট্ৰোল-ডিজেলৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰিব। পৰিৱেশ সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰতো ই সুবিধাজনক। কাৰণ এই ইন্ধনৰ ধোঁৱা কম, কাৰ্বন ফুটপ্ৰিণ্ট হ্ৰাস পায়। ই চাকৰি সৃষ্টি কৰিব। কাৰণ বাঁহ ভিত্তিক ইথানল প্লান্টে গ্ৰামাঞ্চলত বহু কর্মসংস্থান দিব পাৰে।
অসমত ইয়াৰ সম্ভাৱনাঃ
অসমত বাঁহৰ উৎপাদন বহুত। গ্ৰীণ ফুৱেল মিছন অনুসৰি অসমত বাঁহৰ পৰা 2nd generation ethanol plant স্থাপন কৰাৰ পৰিকল্পনা চলি আছে। ইয়াৰ জৰিয়তে ৰাজ্যত পৰিষ্কৃত জৈৱ ইন্ধনৰ পথ মুকলি হ’ব পাৰে।
ই কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ?
১. কৃষকৰ উপকাৰঃ অসমত বাঁহৰ খেতি কৰা কৃষকসকলৰ বাবে এইটো এটা নতুন আৰু লাভজনক উপায় হ’ব পাৰে। বাঁহ বিক্ৰী কৰি তেওঁলোকে অতিৰিক্ত উপাৰ্জনৰ সুযোগ পাব।
২. পৰিৱেশ সুৰক্ষাঃ ইথান’ল এটা জৈৱইন্ধন, গতিকে ই পেট্ৰ’ল-ডিজেলতকৈ কম ধোঁৱা আৰু প্ৰদূষণ সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰে গাড়ী চলালে বায়ু প্ৰদূষণ কমিব।
৩. বিদেশী তেলৰ ওপৰত নিৰ্ভৰতা কমেঃ আমাৰ দেশে বিদেশৰ পৰা তেল আনে, যি বৰ দামী। ইথান’ল ঘৰুৱাভাৱে তৈয়াৰ কৰিলে আমাক তেলতকৈ সস্তা বিকল্প পোৱাৰ লগতে বিদেশী তেলৰ ওপৰত আমাৰ নিৰ্ভৰশীলতা কমিব।
৪. বাঁহৰ বহুমুখী ব্যৱহাৰঃ বাঁহৰ পৰা ঘৰ-দুৱাৰ, আচবাব-পত্ৰ আদি তৈয়াৰ কৰাৰ উপৰিও এতিয়া ইন্ধনো তৈয়াৰ কৰিব পৰা হ’ল। ইয়াৰে বাঁহৰ মূল্য আৰু বেছি হ’ব।
সম্ভাৱ্য চিন্তাৰ বিষয়ঃ
অসমত বাঁহৰ পৰা ইথান’ল তৈয়াৰ কৰাটো এক সম্ভাৱনাময় দিশ। ইয়াৰে কৃষি, অৰ্থনীতি আৰু পৰিৱেশ— তিনিওটাৰে উন্নতি হ’ব পাৰে। বিশেষকৈ অসমৰ নিমখীয়া বনাঞ্চলত থকা বাঁহবোৰৰো ইয়াত ব্যৱহাৰ হ’ব পাৰে। তথাপিও, এইটো এটা নতুন আৰু জটিল প্ৰযুক্তি। ইয়াক সঠিকভাৱে ৰূপায়ণ কৰিবলৈ চৰকাৰ, গৱেষণাগাৰ আৰু উদ্যোগপতিসকলৰ মাজত সহযোগিতা হোৱাটো আৱশ্যক। লগতে ইয়াক যাতে পৰিৱেশৰ ক্ষতি নকৰাকৈয়ে কৰা হয়, সেইটোও নিশ্চিত কৰিব লাগিব।
উপসংহাৰঃ
বাঁহৰ পৰা ইথান’ল তৈয়াৰ কৰাটো অসমৰ বাবে এক উজ্জ্বল সম্ভাৱনা। ই আমাক শক্তিৰ ক্ষেত্ৰত স্বাৱলম্বী হ’বলৈ, কৃষকক সহায় কৰিবলৈ আৰু পৰিৱেশ ৰক্ষা কৰিবলৈ সহায় কৰিব পাৰে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে আত্মনিৰ্ভৰতাৰ ক্ষেত্ৰত এক অভিলাসী আঁচনী হিচাপে আৰম্ভ কৰা এই প্ৰকল্পই সফলতাৰ মুখ দেখিলে সামগ্ৰিকভাৱে দেশৰ অৰ্থনীতিত বহুখিনি সকাহ হোৱাৰ লগতে অসমৰ বাবেও ই আশাৰ বতৰা।
যদি আপুনি সন্দেহজনক অনুভৱ কৰা যিকোনো তথ্য, ৰেকৰ্ডিং, ফটো, ভিডিঅ’ লাভ কৰে, তেনেহ’লে সেইবোৰ আমাৰ হোৱাটছএপ নম্বৰলৈ ফৰৱাৰ্ড কৰিব পাৰে (+91 904 905 3770)। আমি তথ্যগত বিৱৰণসহ অনুসন্ধান কৰিম আৰু প্ৰকাশ কৰিম। আমাৰ দৈনিক আপডেটবোৰো চাবস্ক্ৰাইব কৰক।
যদি আপুনি সামাজিক মাধ্যমত আমাক অনুসৰণ কৰিব বিচাৰে:
ফেচবুক | টুইটাৰ | ইনষ্টাগ্ৰাম | গুগল নিউজ চেনেল | হোৱাটছএপ
